De Scythen waren een strijdlustig nomadisch ruitervolk, waarvan lange tijd werd aangenomen dat zij uit het huidige Iran kwamen. Maar dat blijkt helemaal niet zo te zijn!

De oude Grieken, Romeinen, Perzen en Chinezen hadden er de bek van vol: de Scythen. Hoewel ze bewonderd werden om hun paardrijkunst, waren de verslagen over de Scythen niet echt positief. Voor die oude Grieken, Romeinen, Perzen en Chinezen dan. Want die kregen regelmatig klop van de Scythen, die het gigantische gebied tussen de Zwarte en de Kaspische Zee bevolkten. Uit de verslagen en schrijfsels van de klassieke volken weten we al vrij veel van het volk dat onlosmakelijk was verbonden met het paard. Maar veel informatie moest ook komen van opgravingen en zelfs uit een DNA-onderzoek afgenomen van goed geconserveerde overleden Scythen.

1000 jaar heerschappij der Scythen

De Scythen, en je mag ook Skythen schrijven, maakten zo’n 3000 jaar geleden hun opmars en begonnen te verdwijnen rond de jaartelling. Ruim 1000 jaar maakten ze de steppen onveilig en bovengenoemde buurvolken het leven zuur. Zij lieten geen schrift na, dus als we willen weten hoe die buren tegen hen aankeken, moeten we vooral de klassieke bronnen raadplegen. En die liegen er niet om.

Om te beginnen hadden vrouwen een belangrijke positie in de Scythische samenleving, wat ongetwijfeld een grote schok geweest zal zijn voor de sterk patriarchale Grieken en Romeinen. Om de cultuurshock compleet te maken, was het dus niet erg genoeg dat de verheven klassieke volkeren op hun lazer kregen van onbeschaafde lui te paard. De vernedering was totaal als bleek dat menig ruiter ook nog eens een vrouw was. Dit weten we omdat Scythische vrouwen, als zij strijder waren, in hun volledige wapenuitrusting begraven pleegden te worden. En met hun paard natuurlijk, want geen strijder ging zonder zijn of haar paard aan de reis van het hiernamaals beginnen.

Vrouwelijke strijders normaal onder de Scythen

De strijders namen al snel 200 pijlen de man of vrouw mee naar het slagveld en vuurden ze met dodelijke precisie af. Om er zeker van te zijn dat de tegenpartij genoeg leed, doopten de Scythen hun pijlen bovendien in vergif. Erg kieskeurig over het soort gif waren ze niet. Slangengif, bilzekruid of scheerling: het was allemaal prima, zolang de tegenstander maar niet onmiddellijk de pijp uitging, maar lekker langzaam crepeerde. Geen wonder dat menig vijandelijk leger al op de vlucht sloeg, zodra het gerucht over de inzet van gifpijlen hen alleen al maar ter oren kwam.

Dát volk dus, dat blijkt helemaal niet één volk te zijn. DNA onderzoek wees uit dat verschillende volken vanuit uit het Oosten, namelijk het Altai gebergte in het huidige Mongolië, zich naar het westen en het zuiden verspreidden. Tegelijkertijd begonnen nomadische volkeren in het Westen zich vanuit de Oeral naar het Oosten te begeven. Het gevolg was een supermix van volkeren als Tasmola, Saka, Pazyryk, Sarmaten en Sauromatianen die samen de strijd aanbonden. En dikwijls wonnen.

Genetische verspreiding van Scythen gaat samen met ondergang

Door de eeuwen heen gingen de Scythen steeds vaker intieme relaties aan met naburige volkeren en raakten de genen steeds verder gemengd. Of hier sprake was van het ‘make love, not war’ principe, is dubieus aangezien verkrachting en vrouwenroof een gangbare vorm van oorlogsvoering was, om de tegenstander mentaal en genetisch te verzwakken. De veranderde genenpoel ging samen met de verdwijning van de Scythen als georganiseerde krijgsmacht. Langzaam maar zeker gingen de Scythen op in de lokale bevolkingen en samenlevingen.

Tot op de dag van vandaag is de genenpoel van de gemiddelde Euro-Aziaat dus zeer divers. En is het dus niet ondenkbaar dat er ook een deel van ons Nederlanders, met schietgraag ruiter-DNA rond loopt.

Gepubliceerd op 28.5.2021

Bron: Ancient genomic time transect from the Central Asian Steppe unravels the history of the Scythians door Max Planck Institute in Jena, Duitsland.

Net binnen