Nieuw onderzoek bewijst dat plastic afval al veel langer dan aangenomen ons milieu vervuilt. Zo krijgen zoetwatervissen al 70 jaar lang plastic binnen.

Plastic afval lijkt wel het onkruid onder de afvalstoffen, het weigert maar eens fatsoenlijk te vergaan. Honderden jaren houden sommige kunststoffen het vol en zeker de laatste 20 jaar zijn we ons pijnlijk bewust van de schade die plastic afval toebrengt aan onze aarde. Wist je bijvoorbeeld dat ieder stuk plastic dat ooit gemaakt is, nog steeds in één of andere vorm bestaat?

Duurzaam plastic?

Even voor de goede orde: we hebben het natuurlijk niet over bijvoorbeeld bakaliete telefoontoestellen, die strikt genomen ook van kunststof gemaakt zijn. Duurzame voorwerpen van plastic die van generatie op generatie mee kunnen, zonder industriële processen, vormen niet het grootste probleem. Het gaat met name om plastic afval. En dat zwerft al minstens 70 jaar over de wereld.

Ichthologen, oftewel biologen gespecialiseerd in vissen, van de universiteiten in Detroit en Toronto, besloten te kijken, wanneer plastic geconsumeerd begon te worden door vissen in de rivieren en meren in de regio. Daarvoor gebruikten ze vissen, die in de lokale natuur historische musea op sterk water waren gezet.

Vissen eten al decennia ons plastic

De resultaten logen er niet om: vóór 1950 was er nog geen spoortje plastic te vinden in de maaginhoud van de zoetwatervissen. Maar vanaf het moment dat plastic massaal geproduceerd en gebruikt werd, schoten de plastic waardes in de vissen omhoog. Ze hielden gelijke tred met het gebruikte plastic in de wereld en de maaginhoud van de vissen heeft door de jaren heen, steeds meer plastic te verstouwen gekregen.

Overigens is het niet zo dat de vissen continue aan grote plastic voorwerpen knabbelen zoals bekertjes of tasjes. Het overgrote deel van de plastic in de vissenmagen wordt gevormd door zogenaamde micro-plasticiden en die zijn afkomstig van kleding. De onderzoekers wijzen er op dat veel kleding, die we zijn gaan dragen, polyester en andere kunststoffen bevat. Een trend die alleen nog maar toeneemt nu grote winkelketens, plastic kleding juist onder een groen sausje gaan verkopen. "Recycled material" staat er dan op het niet toevallig groen gekleurde labeltje. Wie kijkt naar de samenstelling van het materiaal, ziet dan dat het gerecycled plastic betreft. En dat is de grote boosdoener in de was. (Overigens hebben wetenschappers veel betere manieren gevonden om onze plasticjes te recyclen, daar kun je meer over lezen hier.)

Kunststof kleding is boosdoener voor zoetwater milieu

Deze kunststoffen laten in de wasmachine en droger kleine deeltjes achter in het afvalwater in de vorm van pluisjes en schaafsels. Via het rioolwater komen deze deeltjes terecht in rivieren en meren, alwaar ze in de maag belanden van zoetwatervissen.

Hoe en of de vissen geleden hebben onder de plastic inname, is 70 jaar na dato lastig vast te stellen, maar de wetenschappers benadrukken dat zij van andere organismen weten dat plastic leidt tot verstoringen in het spijsverteringsstelsel en dat het functioneren van organen onder druk komt te staan, er is namelijk toch sprake van een vergiftiging. Deze vergiftiging is sowieso niet gunstig voor welke gezondheid dan ook en zal een negatieve rol spelen in het welbevinden van organismen.

Plastic consumptie door vissen explosief gestegen

Hoewel geschrokken, hopen de ichtologen dat de bevindingen leiden tot een wake-up call als het gaat om het menselijk gebruik van plastic en zeker als het gaat om kleding van kunststoffen. De concentraties plastic die zijn aangetroffen door de jaren heen, vertonen een dusdanige toename, dat de wetenschappers spreken van een plastic-explosie. Meer onderzoek naar de effecten van plastic op mens en dier, is volgens de wetenschap dan ook hard nodig.

Gepubliceerd op 7.5.2021

Bron: Field Museum & Loyola University Chicago – A fish tale: a century of museum specimens reveal increasing microplastic concentrations in freshwater fish.

Net binnen