bron: NASA

Kosmische sterrenwolken

De mooiste foto's van sterrennevels. Deel 3.

Mysterieuze wolken van gas en stof, die lichtjaren van ons verwijderd zijn. Van de namen alleen al, slaat onze fantasie op hol. Sterrennevels komen in de raarste vormen en in de prachtigste kleuren. En veel ervan zijn te zien met de meeste amateur-telescopen!

Nevels zijn immense gas- en stofwolken in het universum. De zwaartekracht kan die stof samensmelten en sterren vormen. Maar het kan ook dat de wolken juist ontstaan zijn in de uitstoot van stervende sterren. Nevels vormen dus zowel de geboortekamer als de sterfkamer van sterren. (Bekijk*** hier*** deel 1 en hier deel 2 van de foto-serie over sterrennevels)

Voor wie niet beschikt over een telescoop, of gewoon geen tijd heeft om ‘s avonds uren voor het raam te hangen, publiceren we 3 zondagen achter elkaar, de prachtigste foto’s van NASA.

Mystic Mountain

In de header foto boven het artikel zie je Mystic Mountain. En mystiek is hij! Deze immense pilaar hoort bij de Carinanevel en is hier gevangen op beeld door de Hubble telescoop en wel op de 20e verjaardag van Hubble in het heelal. Mystic Mountain is 7.500 lichtjaar van aarde verwijderd en is een sterrenwieg. Hier worden sterren dus geboren.

De Adelaarsnevel

Hierboven zie je de Adelaarsnevel, ook wel IC 4703. Adelaar staat in het sterrenbeeld Slang, bij de nevel NGC 6611, een geboorteplaats van jonge sterren. Deze foto is met een Horschel telescoop gemaakt en we zien vooral de grotten en pilaren, die doen denken aan de klauwen en vleugels van een arend. Die uitsteeksels bestaan uit waterstof wolken van kosmisch stof die opgelicht worden door de jonge sterren. De nevel is naar schatting 5.500 lichtjaar van aarde verwijderd.

De Zeepbelnevel

Wat een plaatje! Dit zou toch zo uit de bellenblazer kunnen komen. De naam van Zeepbel is niet vergezocht, astronomisch wordt er ook wel naar hem verwezen als NGC 7635. Hiij is hier gefotografeerd door Hubble. Zeepbel is 7.100 lichtjaar verwijderd van de aarde en staat in het sterrenbeeld Cassiopeia. Die bubbel ontstaat door superhete razende winden van maar liefst 6.450.000 kilometer per uur!

De Pacmannevel

Prachtige nevel, maar om eerlijk te zijn hebben we hem ook wel geselecteerd vanwege zijn naam. Deze móest er gewoon bij, ook al zien we niet veel gelijkenis met de videogame, niet op deze foto in ieder geval. Pacman heet ook NGC 282 en staat in het sterrenbeeld Cassiopeia. 9.500 lichtjaar van aarde verwijderd, werd Pacman hier op de gevoelige plaat vastgelegd door 2 telescopen. Chandra en Spitzer namen ieder verschillende kleuren voor hun rekening, de compositie hierboven is het resultaat.

NGC 2440, stervende witte dwerg

Hierboven kijken we naar een sterfbed, maar wel een prachtige. Nevel NGC 2440 heeft geen mooie bijnaam en staat in het sterrenbeeld Achtersteven, 4.000 lichtjaar van de aarde. Deze foto is van Hubble en we zien vooral het blauw van de helium, het blauwgroen van de zuurstof en het rood van de stikstof en waterstof. In het midden zie je nog de kern van de ster die stervende is. Zo’n kern noem je een witte dwerg. (Een witte dwerg is één van de mogelijke eindfases van een ster, dus eigenlijk is onze titel dubbel op.)

De Rosettenevel

De nevel hierboven mag je ook Rozetnevel noemen, dat luistert niet zo nauw. Rozet staat in het sterrenbeeld Eenhoorn op ongeveer 5.000 lichtjaar van de aarde en heeft verschillende gecatalogiseerde aanduidingen, meestal NGC 2237. Het is een geboorteplaats van veel hete jonge sterren, die het gebied verhitten tot wel 6 miljoen graden Celsius. Hierdoor komt er ontzettend veel röntgenstraling uit deze sterrenwieg.

De Hartnevel en de Zielnevel

Ja, je leest het goed: bovenstaande nevels worden Hart en Ziel genoemd. Hart is de grotere nevel, ook wel Rennende Hond nevel genoemd of IC 1805. Hart bestaat uit wolken van geïoniseerde waterstof en vrije elektronen, waar jonge sterren geboren worden. Ziel is de kleinere nevel en wordt ook wel Babynevel genoemd. Niet omdat hij klein is, maar omdat de vorm aan een ongeboren foetus doet denken. Hart en Ziel staan in het sterrenbeeld Cassiopeia op 7.500 lichtjaar van de aarde.

De Tarantulanevel

En dit was alweer de laatste nevel van de laatste fotoreeks over sterrennevel. Je kijkt naar de Tarantulanevel oftewel NGC 2070 in het sterrenbeeld Goudvis. De nevel is extreem fel door de vele jonge sterren, die er gevormd worden. Tarantula is het verst gelegen van alle behandelde nevels hier in de reeks, namelijk 179.000 lichtjaar van de aarde.

Gepubliceerd op 2 april 2023

Bron: NASA