bron: Pixabay.com

Vakantie: super heilzaam!

Dementie, stress, verslaving, overgewicht of hartklachten?

Nederland kijkt massaal uit naar de zomervakantie. En met goede reden. Wetenschappelijke onderzoeken, waaruit blijkt dat een tripje ontzettend goed is voor -letterlijk- hart en ziel, blijven maar binnenstromen.

Dat vakantie nemen, goed voor ons is, zal niemand verbazen. Maar dat het zó goed blijkt te zijn, daar kijken zelfs wetenschappers van op. Een hele lijst van fysieke en psychische klachten passeren de revu in onderzoeken naar vakantie. En het verrassende is: zelfs een dagtripje of een weekend met iemand wisselen van woning, is al opknapper numero uno voor lichaam en geest.

‘Er even tussenuit gaan’ is ontzettend belangrijk voor ieder mens. Het is goed voor het hart, je krijgt meer lichaamsbeweging, het stimuleert het brein én sociaal gezien is het ook een weldaad. We lopen de onderzoeken even langs.

Workaholics

Een andere omgeving en andere indrukken, die twee factoren alleen al dragen bij tot gigantische stressvermindering, zo vonden Finse onderzoekers aan de universiteit van Helsinki. Sterker nog, een trip maken was effectiever dan therapie én medicijnen gecombineerd. Het onderzoek richtte zich op mensen die veel werkten en stress beleefden. Zolang ze thuis waren, kon de medische zorg voorlichten en met de vinger zwaaien wat ze wilden: de workaholics konden hun verslaving pas écht uitzetten, als zij uit hun omgeving werden gehaald.

Op vakantie ervaren we een andere omgeving, zoals natuurschoon. Dat zorgt voor een andere focus.

De afleiding zorgde voor aandacht op andere aspecten van het leven, zoals natuurschoon of juist architectuur. Na de trip bleven de effecten op de serotoninen-niveaus nog een poos zichtbaar en was er de motivatie om anders met werk en hun dagelijks leven om te gaan.

Dementie

Die verhoogde serotonine-niveaus, oftewel een toename in ‘gelukshormonen’, kwamen ook terug in een studie naar dementie en vakantie. Australische wetenschappers aan de Edith Cowan University zagen bij dementiepatiënten, die vaak te kampen hebben met een verlaagde serotonine-huishouding, een toename van deze neurotransmitter eenmaal op vakantie. Maar dat niet alleen. Meer buitenlucht leidde tot een verhoogde opname van vitamine D, dat sterk gelinkt wordt aan hersenfuncties.

Bovendien waren er eenvoudige zaken zoals een verandering in etenstijd of het soort eten die zorgden voor een stimulatie van het brein en het korte termijn-geheugen. We hebben het dus niet over gigantische indrukken, zoals de Noordpool bezoeken of drukke trips naar wereldsteden. Het brein en korte termijn geheugen werd op zachte wijze geprikkeld door het zien van een ander dorp in het thuisland of het beleven van een ander klimaat tijdens een rustige wellness-vakantie. De verandering zelf, als deze niet ingrijpend was, stimuleerde het brein.

Gezondere levensstijl

Over vakantiekilo’s is al veel geschreven, maar dat is geen standaard element van vakantie. Universiteiten in New York en Pittsburgh toonden zelfs aan dat vaak het tegenovergestelde is. Hoe kan dat?

Tijdens de vakantie snack je vaak minder door de afleiding en eet je onbewust gezonder.

Ten eerste krijgen veel mensen meer lichaamsbeweging op vakantie dan in het dagelijks leven. Zeker als je zittend werk hebt, kom je niet altijd toe aan voldoende beweging. Op vakantie echter, wil je dingen bekijken of ergens heen. Dit leidt tot -ongemerkt- meer wandelen bijvoorbeeld.

Bovendien gaan mensen vaak juist ook gezonder eten op vakantie. De favoriete snacks van thuis, zijn niet altijd voorhanden in de vreemde omgeving. En er zijn activiteiten beschikbaar, die interessanter zijn voor de snacker, dan het snacken. Spelletjes op de camping of bij het zwembad, winkelen, architectuur bekijken, door het bos lopen: allemaal bezigheden waar we ons zo fijn van voelen, dat we helemaal vergeten dat we thuis eten gebruiken om ons fijn te laten voelen.. Op vakantie hebben we een ‘feel good vervanger’ gevonden.

Verlaagde stress, verlaagd risico hart- en vaatziekten

We zagen het al even bij de workaholics voorbij komen: de stress vermindert. Simpelweg omdat we weg zijn uit het bestaan, dat de stress oplevert. Of het nu je schoonmoeder, je baas of je rumoerige buren zijn: op vakantie ben je ervan af. Het stresshormoon cortisol, dat jou klaarmaakt voor de strijd, hoeft niet te worden aangemaakt. Dus je cortisol-niveau daalt en je hart pompt rustiger je bloed rond. Er is geen reden voor je hart om als een idioot zuurstof in je bloedbaan te brengen: jij bent lekker een oude kerk of die mooie bergen aan het bewonderen. Daar heb je geen extra vecht- of vluchtreactie voor nodig.

Het risico van mannen op overlijden aan hart- en vaatziekten, kan wel bijna halveren door regelmatig vakantie te nemen.

Sterker nog: bij mannen van middelbare leeftijd vermindert een vakantie van 3 weken of meer het risico op hart-en vaatziekten met 46% procent, zo vonden wetenschappers aan de universiteit van Helsinki. (Het onderzoek volgde meer dan 1200 mannen gedurende een periode van 40 jaar.)

Vrijheid en dus ontspanning

Of je nu betaalde of onbetaalde taken hebt: in het dagelijks leven hebben we toch verplichtingen en verantwoordelijkheden, die we op vakantie niet hebben. We zijn even, al is het maar een dag, vrij van het móeten en hebben meer het gevoel dat we mógen. Dat is een bevrijdend gevoel en verlicht de druk van alledag.

We kunnen ontspannen. En dat heeft weer tot gevolg dat we bijvoorbeeld dieper of langer slapen. Of een probleem beter kunnen relativeren. We staan ook meer open voor humor, sex of spel, waardoor we nóg meer ontspannen. Met andere woorden: het vrij zijn van alledaagse beslommeringen leidt tot een cirkel van positieve belevingen.We voelen ons gelukkiger.

Dus maak tijd en wees creatief met je budget: máák dat tripje. Vind de afleiding, de beweging, de nieuwe indrukken en de ontspanning. Je leeft langer, gezonder én gelukkiger!

(Als je trouwens nog inspiratie nodig hebt en je houdt van cultuur en geschiedenis, onderzoek dan hier even of een stedentrip naar stad met gekleurde huisjes leuk is voor jou!)

Gepubliceerd op 14 april 2023

Bronnen: Edith Cowan University, Perth Australië - European Society of Cardiology- Universiteit Helsinki, Finland - Department of Psychology at the State University of New York - Department of Psychiatry at the University of Pittsburgh