"Zombie-gen" in ons brein leeft voort na de dood

Deze baseerden zich op vorige studies en gingen ervan uit dat de hersenen stopten met activiteit te vertonen na de dood. En de genen van de hersencellen dus ook. De genen van de cellen aanwezig in neuronen bleken inderdaad snel na het overlijden inactief te worden. Dit vonden de wetenschappers niet heel verbazingwekkend, want neuronen zijn de hersencellen die betrokken zijn bij het denken en het geheugen van mensen. En als er geen mens meer is die die cellen gebruikt om te denken of zich dingen te herinneren, is het niet zo gek dat de genen van die neuronen dan maar stoppen met activiteit.

Huishoudelijke genen en opruim genen na de dood nog lekker aan de bak

Verrassender vonden de wetenschappers het, dat maar liefst 80% van de genen in de hersencellen gewoon nog lekker aan het werk bleken, zo niet heel ijverig. De wetenschappers noemen deze genen de zogenaamde huishoudelijke genen en hun taak is de kwaliteit van het hersenweefsel goed te houden. De activiteit van deze genen bleek nog uren stabiel te blijven.

Domweg stomverbaasd waren de wetenschappers echter, toen ze de activiteit van een derde groep genen bekeken. Deze genen horen bij de zogeheten ‘gliacellen’ en komen super op dreef als jijzelf het hoekje om bent. De cellen groeien uit tot gigantische proporties en ze ontspruiten lange tentakel-achtige armen uit de cellen, tot wel 24 uur na het intreden van de dood. Waarom doen die cellen dat?

Huishoudelijke cellen groeien en krijgen tentakels. Ná je dood.

Daar hebben de onderzoekers wel een antwoord op. Gliacellen zijn de cellen die de gezondheid van het hersenen in de gaten houden. Als er koorts of andere aanvallen dreigen, komen de gliacellen in actie. Zij moeten de hersenen schoon houden en de boel opruimen na een infectie of zuurstof te kort. En als je dood bent gegaan, is er natuurlijk wel een ernstig zuurstoftekort in de hersenen. De gliacellen gaan dus aan de slag en dat betekent dat de genen van de cellen natuurlijk net zo actief worden.

Of de zombie-genen nog andere effecten teweeg kunnen brengen in ons brein is niet zeker. Zo zou de vergrootte hersenactiviteit kunnen verklaren waarom sommige mensen bijna-dood-ervaringen krijgen, in het geval van bijvoorbeeld verdrinking. Door dit zuurstoftekort gaan de gliacellen extra aan de slag. De hyperactiviteit van de zombie-genen zou mogelijk de oorzaak zijn van het gegeven dat mensen zeer intens kleuren, geuren en gevoelens ervaren.

Dichter bij oplossingen voor neurologische problemen?

De wetenschappers zijn verrast én blij met de bevindingen. Begrijpen hoe menselijke genen zich gedragen na onze dood, staat hoog op het verlanglijstje van wetenschappers die zich specialiseren in het onderzoek en de behandeling van een heel scala aan aandoeningen waarin de hersenen een grote rol spelen zoals autisme, dementie en epilepsie.

Gepubliceerd op 12.5.2021

Bron: F. Dachet, J.B. Brown, T. Valyi-Nagi, K. D. Narayan, A. Serafini, N. Boley, Th. R. Gingeras, S.E. Celniker, G. Mohapatra, J.A. Loeb - Selective time-dependent changes in activity and cell-specific gene expression in human postmortem brain.