Politici wetenschappelijk verklaard

bron: Pixabay.com

Prachtig plaatje van het Binnenhof. Maar politiek heeft ook een lelijk kantje.

Duidelijke, onverbloemde taal is populair onder kiezers. De burger krijgt het gevoel dat de politicus zijn best doet goed begrepen te worden, wat eerlijkheid impliceert, maar helaas niet garandeert.

Politiek schaadt de gezondheid van de burger

Ja. Burgers drinken meer alcohol en slapen slechter tijdens verkiezingstijd of andere politieke belangrijke ontwikkelingen. We worden er ook flink chagrijnig en gespannen van trouwens. Zo toonde een onderzoek van het Beth Israel Deaconess Medical Center aan. Sommige politieke gebeurtenissen zijn zo ingrijpend, dat de gevolgen merkbaar zijn op de wereldbevolking, Tijdens de laatste verkiezingen in de Verenigde Staten bijvoorbeeld, leverden niet alleen Amerikanen slaap in, ook burgers van 106 andere nationaliteiten gaven aan slechter te slapen. In het langlopende onderzoek waarbij de deelnemers om 08.00 uur ‘s morgens moesten aangeven hoe zij zich voelden, werd er door gespannen deelnemers dan ook steeds vaker niet op tijd in geklokt, zeker naarmate de verkiezingen dichterbij kwamen.

bron: Pixabay.com

Trump polariseert, maar daar voelen kiezers zich door gesteund en begrepen.

De politieke ontwikkelingen in je eigen land aan de laars lappen, is dus zo makkelijk nog niet. Ook al zou je dat zelf wél doen, dan nog heb je natuurlijk te maken met je familie, vrienden, collega’s en buren die wel grote kans op een slecht humeur hebben. Die geleende heggenschaar kun je dus beter ruim ná de verkiezingen aan je buurman terug vragen.

Politici polariseren de samenleving

Ja. Dat doen ze. Maar wel omdat wij dat zelf willen. Deze moeten we even uitleggen. De University of Chicago Press Journals onderzocht 6 jaar lang politieke uitlatingen, politieke handelingen én de reacties op deze twee onderwerpen van 1240 testpersonen. De verwachting was dat mensen zich het meest aangetrokken zouden voelen tot gematigde uitlatingen. De onderzoekers keken op hun neus. Uit de reacties van de respondenten bleek duidelijk dat zij het meest positief reageerden op extremere uitlatingen, ook al worden deze niet altijd gestaafd met even extreme handelingen en beslissingen van volksvertegenwoordigers. Zij namen als voorbeeld voormalig president van de Verenigde Staten Donald Trump, die zich soms extremer rechts uitdrukte dan hij in de praktijk bracht. De deelnemers aan het onderzoek gaven aan zich niet te storen aan het gepolariseerde taalgebruik en dit zelfs te prefereren boven gematigd taalgebruik. Deelnemers gaven aan dat zij door de uitlatingen van Trump juist het vertrouwen kregen dat hij precies zou doen wat hij beloofde.

Burgers pikken het als politici liegen

Ja. Dat doen we. Maar waarom? Het is niet zo dat we niet wéten dat machthebbers liegen. Dat is meestal pijnlijk duidelijk. Maar we tolereren het wel en zullen het in veel gevallen zelfs verdedigen. Ook als we daarmee zelf moeten liegen of agressief gedrag moeten vertonen.

bron: Pixabay.com

Ook Poetin staat niet bekend om zijn goudeerlijkheid. Toch heeft hij genoeg aanhang, ook in Nederland.

De acceptatie en bescherming van onze liegende volksvertegenwoordiging gaat heel ver. Dat een klein wit leugentje door de mazen van het net kruipt: vooruit, Maar in de praktijk kunnen politici beweren dat de aarde plat is, dat de wereld hun kiezers te grazen wil nemen en hele bevolkingsgroepen medemensen als onmenselijk afschilderen. Soms zelfs letterlijk. De aanhangers van deze politici zullen tóch altijd achter hun idolen blijven staan.

De reden? Dat heeft de universiteit van Illinois in Chicago onderzocht. Psychologen vroegen hun respondenten een voorgelezen tekst te beoordelen op waarheid en vervolgens te waarderen. Niet opzienbarend: de waarheidsgetrouwe tekst werd ook als zodanig herkend én positief gewaardeerd. Bij de onware tekst, gebeurde er echter iets opmerkelijks bij de testpersonen. Deelnemers herkenden de leugen wel, maar gaven aan deze te accepteren en te verdedigen als de leugen hun eigen ideologie maar ondersteunde. Met andere woorden: als een politicus maar in ons straatje kletst, mag hij jokken wat hij wil. Tenminste wat zijn aanhangers betreft. Jokt er een politicus, wiens ideologie we niét delen, dan vellen we pas een negatief oordeel. Het behalen van gemeenschappelijk doelen is voor burgers dus belangrijker dan hóe die doelen behaald worden, namelijk met eerlijkheid of met oneerlijkheid.

bron: Pixabay.com

Binnenkort zijn er weer verkiezingen. Maar wie vertrouwt de kiezer nog?

Kortom: niets menselijks is de politicus vreemd. De politici liegen, omdat wij liegen. Ze polariseren, omdat wij dat zo lekker duidelijk vinden. En ze ruien op, omdat wij ons daarmee gesteund voelen tégen de andere partij. Of oneerlijkheid daarmee onszelf of de politiek te verwijten valt, is nog maar de vraag. Zodra we dáár wetenschappelijke antwoorden op hebben, lees je het weer op ScienceGeek.nl.

Gepubliceerd op 31.01.2023

Bronnen: University Illinois Chicago, University of Chicago Press Journals, Beth Israel Deaconess Medical Center, Ohio State University