Ben jij ook audiofiel?!

bron: Pixabay.com

Ben jij ook audiofiel?!

De audiofiel is een relatief nieuw verschijnsel in de muziek. Hij of zij spendeert veel geld aan dure apparatuur en meent ook oprecht dat verschil te kunnen horen. Maar wetenschappers betwijfelen dat ten zeerste.

Audiofiel komt uit het Latijnse audire voor luisteren en het Grieks voor liefhebben. Letterlijk betekent het dus geluidsliefhebbers. Echter in de praktijk duiden mensen zichzelf als audiofiel als zij het opgenomen en weergegeven geluid willen perfectioneren. Het gaat daarbij met name om de apparatuur. Veel audiofielen geven aan het verschil tussen vinyl en andere dragers goed te kunnen horen en investeren grote bedragen in apparatuur. Tienduizenden euro’s zijn geen uitzondering.

Dure muziekinstallatie? Zonde van het geld!

Dr. Steffen Lepa in muziekbeleving- en techniek aan de universiteit van Berlijn, deed jarenlang onderzoek naar het verschijnsel van de audiofiel én hun graagte veel te investeren. Lepa heeft maar één conclusie: zonde van het geld,  “Ook audiofielen waarderen het geluid van de LP niet hoger dan anderen, zeg maar gewone mensen. En het kwaliteitsverschil tussen een installatie van 1000 euro en 10.000 euro, horen zij ook al niet.”

(Lepa heeft trouwens ook veel onderzoek gedaan naar de aantrekkingskracht van de LP. Daarover kun je hier meer lezen)

Overigens is het wel mogelijk dat het menselijke oor dusdanig te trainen valt, dat het deze kwaliteitsverschillen wél hoort. Maar dat is bij de zelfverklaarde audiofielen niet het geval, volgens Lepa. “Daar zijn grote aantallen luister-uren voor nodig, jarenlang. Ook ik kan mezelf geen audiofiel noemen en heb regelmatig het oor van een collega nodig. De aantrekkingskracht van dure audioapparatuur zit hem echt in het verkrijgen van een uniek bezit, zoals dure auto’s en meubelen. Jij bent uniek omdat je apparatuur uniek is. En dat kan fijn voelen.”

Audiofielen genieten van dure muziekinstallatie, zoals deze speler, waarvoor je zo'n 7000 euro neertelt. Maar volgens de wetenschap is het verschil met een installatie van 700 euro, niét te horen.

Overigens wijst Lepa erop dat het nog maar de vraag is of audiofielen daadwerkelijk meer zouden genieten, ook als zij wél over een exceptioneel goed gehoor zouden beschikken. “Verschil in kwaliteit kunnen horen, is nog niet hetzelfde als een voordeel behalen uit die vaardigheid. Geluid en ons genot ervan is sterk emotioneel gekleurd. En heeft niet alles met techniek te maken.”

Bevestigingsvooroordeel, confirmation bias

Als de audiofiel niet het verschil kan horen, gaat het hem of haar dan echt alleen om de verhoogde verwachting van dure apparatuur? Of is de aanschaf inderdaad slechts een status-symbool? Volgens de wetenschap, steekt er nóg een mechanisme achter en het is een neuro/psychologisch verschijnsel, te weten het bevestigingsvooroordeel of ook wel de confirmation bias.

Hoe werkt dat vooroordeel? Makkelijk: puntje bij paaltje blijft investering op het gebied van geld en tijd, een persoonlijke keuze. Hebben we die keuze eenmaal gemaakt, dan volharden we in de overtuiging achter die keuze. Anders zouden we natuurlijk moeten concluderen dat de investering voor niets is gedaan en dat vinden we zonde. Hoe meer we investeren, des te meer invloed dit psychologisch verschijnsel op ons heeft. Denk daarbij ook aan emotionele of religieuze overtuigingen.

Terecht of onterecht: de markt van kostbare apparatuur maakt in ieder geval handig gebruik van dit trucje, dat een bekend marketingprincipe is. De audiofiel maakt het niets uit. Die zet zijn peperdure koptelefoon op en geniet gewoon!

Gepubliceerd op 22 april 2023

Bron: dr. Steffen Lepa, Universiteit Berlijn

  • wat is een audiofiel?
  • muziek
  • dure muziekinstallatie
  • kwaliteitsverschil dure muziekapparatuur
  • bevestigingsvooroordeel
  • confirmation bias
  • beleving geluid
  • beleving muziek
lees ook