bron: Pixabay.com

Het unieke slakkenslijm

Slak belangrijk voor cosmetica, medicijnen, defensie en ruimtevaart! (?)

Het moet niet doller worden. Slakkenslijm was al interessant voor de cosmetica industrie en de farmaceutische branche. Maar nu zitten ook het leger en de ruimtevaart achter de slak aan! Wat maakt dat slakkenslijm nu zo bijzonder?

De slak is niet meer weg te denken uit crèmes en zalfjes. Vorig jaar gaven we wereldwijd 4 miljard dollar uit aan producten met slakkenslijm, die ons beloofden de huid mooier en zachter te maken. Die industrie is nog steeds groeiende, want het ietwat onsmakelijke imago neemt de consument steeds meer voor lief.

Amerikaanse leger en ruimtevaart financiert onderzoek naar slakkenslijm

We vergissen ons niet in de helende werking van slakkenslijm. Sterker nog: waar de cosmeticabedrijven voorop liepen, dringt de farmaceutica zich ook steeds verder in de markt. En nu toont dan zelfs het Amerikaanse leger en ruimtevaart belangstelling. Zo financierden onder meer de USA Air Force Office of Scientific Research en de US Space Force een onderzoek naar de exacte chemische samenstelling van slakkenslijm. En de Office of Naval Research was één van de samenwerkende partijen in dit onderzoek, dat onlangs gepubliceerd werd in het wetenschappelijk magazine Nature Communications. Wat de Amerikaanse luchtmacht, marine en ruimtevaart nu precies willen met dat slakkenslijm, is niet bekend. Wel heeft het onderzoek resultaten opgeleverd, dat de wenkbrauwen omhoog doet trekken.

Cosmetica met slakkenslijm is tegenwoordig goed voor een omzet van 4 miljard dollar per jaar. En dankzij de werkzame stoffen, zal dit bedrag alleen nog maar toenemen.

Slakkenslijm blijkt namelijk uniek te zijn. 30% van de eiwitten die werden aangetroffen in het slakkenslijm, komen bij geen enkel ander dier ter wereld voor. Die bestanddelen waren dus -tot de ontdekking in slakkenslijm- gewoon niet bekend in de wetenschap. Slakkenslijm bestaat onder meer uit suikers en meer dan 70 verschillende soorten eiwitten, waaronder enzymen en lectines, die reacties tot stand kunnen brengen in andere stoffen.

Één derde van slakkenslijm uniek en onbekend in dierenwereld

De onderzoekers van de City University of New York, onder leiding van professor chemie en biochemie Adam Braunschweig, stonden verder te kijken van de individuele aanleg van slakken van één en dezelfde soort. Ze bestudeerden daartoe het slijm van honderden proefdiertjes van de soort Cornu Aspersum, oftewel de kleine wijngaardslak. Ze vonden dat de geproduceerde hoeveelheid van de verschillende eiwitten en suikers, ontzettend uiteen liepen van slak tot slak.

Een slak produceert slijm om 3 redenen, die voor mensen allemaal interessant zijn: om te glijden, om te blijven plakken en om te herstellen/beschermen.

Grof gezegd wordt slakkenslijm ingedeeld in 3 verschillende soorten. Er is het slijm dat de slak gebruikt als glijmiddel, zodat hij zich kan voortbewegen over ruw terrein. Dan is er nog het slijm als plakmiddel, waarmee de slak zich op oppervlakken kan hechten en er niet van af kukelt. Tot slot gebruikt de slak ook nog slijm om wondjes te herstellen en als bescherming tegen ziekten en vijanden.

Slakkenslijm repareert, plakt en smeert

Vooral het herstellende slijm, is tegenwoordig interessant voor de cosmetica branche. De medicinale toepassingen van dit slijm, zijn echter al eeuwen bekend in de volksgeneeskunst. Deze kennis wordt steeds vaker wetenschappelijk onderzocht en toegepast voor farmaceutische doeleinden, zoals wondherstel na operatie of bij brandwonden. Maar ook de andere soorten slijm van de slak, krijgen steeds meer belangstelling. Farmaceutica kijkt vooral naar het plakmiddel als natuurlijk alternatief voor chirurgische lijm en naar het glijmiddel in slakkenslijm voor ogen, protheses en gewrichten.

Dat er werkzame stoffen in het slijm van je slakkengel of slakkencreme zit, is zeker. Maar vaak gaat dit gepaard met dierenleed of de gehele slak.

Dat er dus helende eigenschappen zitten in de eiwitten, die jij op je huid smeert uit je potje slakkengel, is zeker waarschijnlijk. Helaas is het wel zo, dat de oogst en verwerking van slakkenslijm, niet altijd zonder dierenleed plaatsvindt. Een slak produceert het slijm vooral door de poriën in de voet en een klier onder de mond. Lange tijd werd het slijm met slak en al verwerkt in producten. Hier is grotendeels een eind aangekomen. Niet vanwege het dierenleed, maar vooral omdat het bij grote hoeveelheden niet voordelig bleek om de producentjes te doden, samen met het product.

Slakkengel en slakkencreme gaat nog steeds gepaard met dierenleed

Tegenwoordig zijn er andere manieren van oogsten. Zo worden bijvoorbeeld de platen waarop slakken zich bewegen, zorgvuldig ontdaan van slijm en verzameld. Maar ook worden de voetjes van slakken stuk voor stuk, regelmatig ontdaan van hun slijmlaag. De oogstmethode verschilt van merk tot merk, dus als je zeker wilt zijn dat er geen slak of dierenleed in jouw potje zit, kan het een goed advies zijn om de oogstmethode van de fabrikant na te checken!

Publicatiedatum 20 februari 2024

Bron: Comparative mucomic analysis of three functionally distinct Cornu aspersum Secretions door oa A. Braunschweig, City University of New York